استفاده مناسب و بهینه از نور خورشید در ساختمان، منجر به کاهش مصرف انرژی می شود، همچنین استفاده از نور طبیعی، بر روحیه و عملکرد کاربران فضا نیز اثر می گذارد، در این مقاله قصد داریم تا به اهمیت نور طبیعی در معماری و طراحی داخلی، روش های نورگیری طبیعی و بررسی جهت های نوری بپردازیم.

نور طبیعی به چه نوری گفته می شود؟

نوری که از منابع طبیعی مثل خورشید از راه پنجره ها، بازشوها، پنجره ها، پاسیو، عناصر شفاف و… به فضای داخلی ساختمان بتابد، نور طبیعی است، این نور مزایای گوناگونی داشته و انواع مختلفی دارد که در ادامه هر یک را معرفی خواهیم کرد.

مزایای به کار بردن نور طبیعی

استفاده و بکارگیری نور طبیعی در ساختمان سازی از مزایای بیشماری برخوردار است که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم:

افزایش کیفیت فضاهای داخلی

نور خورشید قادر است تا حس و حال خوبی در انسان ایجاد کند، این نور احساس راحتی جسمی و آرامش روحی را در افراد ایجاد کرده و تجربه خوبی را در استفاده از فضا به شخص می دهد، این اثر نه تنها بر روی انسان هاست، بلکه روی گیاهان و حیوانات داخل منزل هم وجود دارد.

صرفه جویی و استفاده بهینه از انرژی

به کار بردن روشنایی نور خورشید به عنوان منبع نور، می تواند منجر به کاهش مصرف انرژی شود که به معنای کاهش هزینه های مصرف انرژی، برق و حفاظت از محیط زیست نیز می شود.

بزرگ و دلباز جلوه دادن فضا

نور طبیعی قادر است تا فضا را بزرگ و باز کند، نور بیشتر به فضا منجر می شود آن فضا را بزرگ تر حس کنیم، در ضمن پنجره ها یا بازشوهایی که به فضای بیرون و نور خورشید باز شوند، بین فضای داخل و بیورنن اتصال ایجاد کرده و احساس آزادی و باز بودن را به افراد القا می کنند.

افزایش بازدهی

تحقیقات نشان داده که افراد در محیط های با نور طبیعی بهره وری بیشتر دارند، چراکه نور طبیعی منجر به افزایش تحرک و جنب و جوش شده و راندمان کارکنان یک محیط را افزایش می دهد.

تامین نور طبیعی از سقف

در مواردی که در تهیه نور طبیعی محدودیت هایی داشته باشیم، می توان از نور طبیعی سقف کمک گرفت، البته نورگیری از سقف هم خود محدودیت هایی دارد و لازمه آن رعایت اصول، نکات ایمنی و همچنین عایق بندی صحیح می باشد، روش های نورگیری از سقف عبارت اند از:

• پنجره های سقفی
• سقف های شیشه ای
• سقف مجهز به پنجره زولی
• سقف متحرک و ترکیبی

عوامل موثر در شکل و اندازه پنجره

مشخصاً پنجره یکی از اصلی ترین عناصری است که به وسیله آن، نور و تهویه طبیعی فضا تأمین می شود، اما اینکه لازم است با چه ابعاد و اندازه ای پنجره را طراحی کرد، به نکات مختلفی بستگی دارد، عوامل تاثیر گذار در تعداد و اندازه های پنجره ها عبارت اند از:

• جهت دریافت نور و کیفیت نور ورودی
• طراحی نمای ساختمان
• ابعاد و مساحت داخل فضاها
• نوع کاربری فضاهای داخلی

جهت های نور طبیعی در معماری

یکی از عوامل موثر در نورگیری ساختمان و نحوه طراحی پنجره ها، کیفیت نور ورودی به ساختمان می باشد و بر اساس حرکت و خورشید و جهت تابش آن در طی روز، چهار نوع نور گیری با کیفیت های گوناگون داریم که به ترتیب کیفیت و الویت عبارت اند از:

1. نور جنوب
2. نور شرق
3. نور غرب
4. نور شمال

بهترین نور طبیعی برای ساختمان کدم است؟

نور جنوب

باکیفیت ترین و مطلوب ترین نور برای ساختمان نور جنوب می باشد، کلیه فضاهایی که در ضلع جنوب ساختمان قرار دارند و از نور جنوب استفاده می کنند، در بیشتر روز از نور زیاد و باکیفیت برخوردار هستند، بنابراین در طراحی معماری بهتر است نور جنوب را برای فضاهای اصلی مثل پذیرایی در نظر گرفت.

نور شرق

نور شرق در آغاز روز که خورشید در حال بالا آمدن است به فضا می تابد، بنابراین استفاده از آن برای بخش هایی از خانه که بیشتر در طی روز مورد استفاده قرار می گیرند، مناسب است، مثل آشپزخانه.

نور غرب

این نور در زمانی که خورشید غروب می کند، به فضاهای داخلی می تابد، بنابراین مناسب فضاهایی است که بیشتر در پایان روز مورد استفاده قرار می گیرند، مثلاً نشیمن.

نور شمال

این نور که نامطلوب ترین نور و ضعیف ترین آن ها به شمار می رود، فضا را فقط در طی روز روشن می کند آن هم به طور غیر مستقیم، به همین دلیل بهتر است فضاهایی که در طی روز از آن ها کمتر استفاده می شود در این ضلع قرار بگیرد، مثل اتاق خواب

نورگیری و نمای ساختمان

یکی از موضوعاتی که در زمان طراحی پلان و جایگذاری پنجره ها باید به آن توجه کرد، نمای ساختمان می باشد، بنابراین لازم است تا حین طراحی پلان، به طراحی نمای آن نیز توجه کرد و شکل پنجره ها را در نظر گرفت.

نورگیری و کاربری فضاهای داخلی پلان

نوع کاربری فضا در ابعاد و جایگیری پنجره ها موثر است، برای مثال اتاق خوابی با عرض 3 به پنجره ای با عرض 2 یا 3 متر نیاز ندارد اما اگر فضایی اداری 3 متر عرض داشته باشد، موضوع متفاوت است و اتفاقاً مطلوب است تا این عرض برای پنجره در نظر گرفته شود چراکه در یک فضای اداری که کارمندان در طی روز مشغول به کار هستند، به نور و تهویه طبیعی نیاز دارند و می توانند دید مناسبی به بیرون داشته باشند و احساس راحتی هم داشته باشند.

نورگیری و مساحت فضاهای داخلی

کاربری فضا یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار در تعیین اندازه پنجره ها می باشد، مشخصاً نور طبیعی برای هر فضایی لازم است اما نور ورودی به هر فضایی باید با کاربری آن هماهنگ می باشد، گاهی اوقات حتی لازم است نور ورودی به فضا را کاست و به طریقی کنترل کرد.

نور گیری از پاسیو

در موارد گوناگونی که نیاز داریم نور طبیعی را به بخش های میانی ساختمان برسانیم، استفاده از پاسیو راهکار مناسبی به شمار می رود، البته لازم است تا به ابعاد، محل قرارگیری و هدف از در نظر گرفتن پاسیو توجه ویژه کنیم.

پاسیویی که ابعاد کوچکی داشته باشد، نور مناسبی را به فضاهای داخلی نمی رساند ولی تهویه خوبی به شمار می رود و هوای تازه را به خوبی به جریان می اندازد، در ادامه به برخی از مزایای نورگیری از پاسیو اشاره می کنیم:

• اتصال محیط درونی و بیرونی

پاسیو این امکان را به کاربران فضا می دهد تا با فضای طبیعت و بیرون ارتباط بیشتری داشته باشند، این ارتباط منجر به ایجاد حس آرامش در افراد می شود.

• بهبود بخشی به کیفیت معماری

وجود پاسیو و نورگیری از آن خصوصاً در ساختمان های ویلایی می تواند زیبایی و جذابیت بصری و همچنین کیفیت فضا و معماری داخلی را افزایش دهد، نور گیری از پاسیو یکی از راه های مناسب برای نوردهی به فضای نشیمن و TV Room نیز می باشد.

سخن آخر

نور طبیعی اثر قابل توجهی بر کیفیت فضا داشته که می توان آن را از راه های مختلفی مثل پنجره، سقف و پاسیو تأمین کرد، ضلع جنوبی پلان در صورت امکان باکیفیت ترین نور را برای ما تأمین می کند و نور شمالی ضعیف ترین را، امیدواریم که این مقاله از گروه ساختمانی ابوالقاسمی برای شما کارآمد بوده باشد، جهت دریافت خدمات طراحی معماری اصولی، اجرا و… به صورت اصولی می توانید از طریق شماره های درج شده در سایت با ما در ارتباط باشید.