هنر معماری در ایران از پیشینه ای عالی برخوردار است و همچنان در حال حاضر و دوران معاصر هم در حال درخشش می باشد، در این مقاله از گروه ساختمانی الوالقاسمی به معرفی برجسته ترین و تأثیرگذارترین معماران معاصر ایرانی خواهیم پرداخت.

عبدالعزیز فرمانیان

مهندس عبدالعزیز فرمانیان (1299-1392) معمار بزرگ ایرانی پسر عبدالحسین میرزا از نوادگان عباس میرزا و بتول خانم احشمی بود، ایشان مدرک کارشناسی ارشد خود را از مدرسه هنرهای زیبای پاریس دریافت کرد و بعد به ایران بازگشت و پس از مدتی طراحی در گاراژ پدر خود به استخدام دفتر فنی دانشگاه تهران درآمد و در آتلیه ای در این دانشگاه زیر نظر محسن فروغی و با هوشنگ سیحون به همکاری و تدریس پرداختند.

چندین سال بعد هم دفتر معماری مهندسین مشاور عبدالعزیز فرمانیان و همکاران را در تهران و شعبه دیگری را در آتن یونان تأسیس کرد، او بعد از مدتی همکاری با دفاتر خارجی به برخی نقوص معماری و ساخت و ساز ایران پی برد و بعد از آن مصمم به رفع این نقوض شد در حدی که می توان او را پدر مهندسین مشاور ایران دانست چراکه او زمانی پا به عرصه گذاشت که تا پیش از آن عمده پروژه ها به مهندسان خارجی سپرده می شد، برخی از آثار اجرا شده او در کشور عبارت اند از: ورزشگاه آزادی، برج های سامان، هتل شمشک، دانشکده کشاورزی در کرج، ساختمان بانک کار، ترمینال فرودگاه مهرآباد، ترمینال حجاج و…

هوشنگ سیحون

هوشنگ سیحون (1299-1393) خالق آثار آرامگاه مشاهیر بزرگ ایران از جمله ابن سینا، کمال الملک، خیام، نادرشاه و… است که علاوه بر معمار، تندیس ساز و نقاش نیز بوده است.

او که در خانواده ای خوش ذوق که از هنرمندان برجسته ایران بودند به دنیا آمده بود، دانشجوی دانشگاه تهران بود و پس از آن با دعوت آندره گدار در پاریس تا دکترای هنر ادامه تحصیل داد و بعد از بازگشت به ایران سمت ها و فعالیت های متنوعی در زمینه تحصیلاتش داشت.

یکی از نکات قابل توجه طراحی های هوشنگ سیحون خصوصاً در مورد بناهای یادبود مشاهیر، الهام از فعالیت ها و تفکرات آن ها می باشد.

فرشید موسوی

فرشید موسوی بانوی معمار ایرانی (متولد 1344) در 13 سالگی برای ادامه تحصیل به انگلستان رفت و در دانشگاه کینگز لندن و دانشگاه داندی اسکاتلند تحصیل کرد و برای تحصیلات تکمیلی به دانشگاه هاروارد به بوستون آمریکا رفت و با معماران مشهوری همچون زاها حدید، رم کولهاس و رنزو پیانو به همکاری پرداخت.

او که یکی از داوران جایزه معتبر معماری آقاخان است، در دانشگاه های مختلف جهان به تدریس می پردازد و پروژه های مطرحی همچون موزه هنری معاصر کلولند در اوهایو، ترمینال بین المللی یوکوهام در ژاپن، فروشگاه ویکتوریا بکهام در لندن را طراحی و به ثمر رسانده است، برخی از جوایز و افتخارات او عبارت اند از:

• • دریافت نشان افتخاری امپراتوری بریتانیا
  • معمار برتر در مسابقه بین المللی طراحی بانک Entery South در لندن در سال 2001
  • برنده جایزه معماری انریک میرالیس برای طراحی بندر در یوکاهاما
  • جایزه نقشه کشی معماری برای پارک نوارتیس و پارکینگ بزرگ بازل در مراسم سالانه ونیز در سال 2004
  • برنده جایزه چارلز نیکس در سال 2005
  • برنده جایزه موسسه Urban Land Institute در سال 2008
  • برنده برترین ایده از سیویک تراست سال 2010

بهرام شیردل

بهرام شیردل (متولد 1330) یکی دیگر از معماران تأثیرگذار ایرانی است، او ابتدا حرفه خود را تحت نظر یک معمار ایرانی در اصفهان آغاز کرد و  سپس برای ادامه تحصیل به کانادا رفت، در سال 1978 میلادی هم برای تحصیل بیشتر به میشیگان آمریکا رفت و بعد از آن هم با پایان نامه ای تأثیرگذار درباره بافت تاریخی و ساختارهای معماری اصفهان و تأثیرات آن بر روی زندگی روزمره مردم با نام کشور تماشاچی ها تحصیلات خود را به پایان رساند.

بهرام شیردل با وجود چالش های متعددی که در مسیر حرفه ای خود با آن ها روبرو شد، توانست آثار بسیار برجسته و ماندگاری در سطح بین المللی و همچنین در کشور خلق کند، برخی از آثار برجسته او عبارت اند از: کتابخانه اسکندریه مصر، کتابخانه کانسای ژاپن، فرودگاه امام خمینی تهران 1374 خورشیدی، دو پروژه موزه ملی آب.

هادی میرمیران

سید هادی میرمیران متولد 23 اسفند سال 1323 در شهر قزوین می باشد، این معمار بزرگ ایرانی در رشته معماری در دانشگاه هنرهای زیبا تحصیل کرد و در سال 1347 با پایان نامه کارشناسی ارشد خود که موضوع آن زندگی بود، رتبه اول را به دست آورد.

سید هادی میرمیران در آثار خود در تلاش بود تا هویت معماری اصیل ایرانی را احیا کند، او در سال های فعالیت خود با تلفیق عناصر سنتی و مدرن به خلق آثاری ماندگار پرداخت و به ارتقای معماری ایران کمک زیادی کرد، او در آثار خود فضاهایی متناسب با نیازها و فرهنگ ایرانی در نظر می گرفت و از عناصر معماری سنتی ایران مثل بادگیر، حیاط مرکزی، هشتی و… بهره می برد.

برخی از آثار سرشناس این معمار بزرگ عبارت اند از: مجتمع مسکونی ایل گلی در تبریز، ساختمان مجموعه ورزشی رفسنجان، کتابخانه ملی ایران، ساختمان کنسولگری ایران در فرانکفورت.

نسرین سراجی

پروفسور نسرین سراجی متولد 1336 در تهران دومین بانویی که در مقاله تاثیرگذارترین معماران معاصر ایرانی به او خواهیم پرداخت نابغه ای بوده که بعد از قبولی در رشته پزشکی دانشگاه اصفهان تصمیم گرفت معماری را انتخاب کند، او بعد از فارغ التحصیلی به کار در شرکت های بزرگ چندملیتی در لندن پرداخت و موفق به کسب رتبه اول در مسابقه طراحی مرکز موقت آمریکا شد و بعد از آن آتلیه معماری سراجی را در پاریس تأسیس کرد.

ضمناً ایشان در چندین دانشگاه مطرح جهان مثل دانشگاه کرنل آمریکا، پرینستون، دانشگاه هنگ کنگ، دانشگاه تورنتو و… تدریس داشته اند و در سال 2006 با حکم ریاست جمهوری به مقام ریاست مدرسه عالی معماری پاریس دست یافتند و در همان سال برای ریاست بخش معماری و آکادمی هنرهای زیبا در شهر وین- اتریش نیز انتخاب شدند.

احساس مسئولیت پذیری نسرین سراجی نسبت به جنبه های مختلف کار معماری خود و دغدغه های محیط زیستی که بر آن تأکید دارند، از مشخصه های مهم این بانوی توانمند است، همچنین به عقیده برخی نمی توان منکر ارتباط بین اصفهان و کارهای ایشان شد.(نسرین سراجی مدتی در اصفهان زندگی کرده)

 حسین امانت

حسین امانت دیگر معمار برجسته ای است که درباره او صحبت می کنیم، او که در حال حاضر مقیم کشور کانادا است، در خانواده ای اهل علم و برجسته در سال 1321 در تهران زاده شد، او  که در 24 سالگی دانشجوی دانشگاه تهران بود، در رقابت طراحی یک نماد ملی ایرانی و اسلامی که ایران مدرن نیز در آن نمود داشته باشد شرکت کرد که نتیجه آن طراحی برج آزادی می باشد.

برج آزادی که در نهایت در سال 1350 به بهره برداری رسید، همچنان بنایی بسیار شاخص در پایتخت به شمار می رود که دارای طاقی است که 23 متر از زمین فاصله دارد و دارای 8 بخش مجزا می باشد، عرض پایه برج آزادی هم 66 متر بوده که 28 ماه ساخت آن زمان برده است.

حسین امانت آثار قابل توجه دیگری مثل سفارت ایران در پکن، ساختمان سازمان میراث فرهنگی، ساختمان ابن سینا در دانشگاه صنعتی شریف، ساختمان مقر بیت العدل اعظم بارگاه باب در حیفا، مشرق الاذکار در ساموآ، آسمان خراش هاریزونس و… در کارنامه خود دارد.